Przedsiębiorca zapłaci za zmiany w VAT, które wprowadza Ministerstwo Finansów

Przedsiębiorcy będą musieli dokonać istotnych zmian w zakresie systemów księgowych dostosowując je do nowych regulacji. - Zmiany zmierzają między innymi do przyspieszenia momentu powstania obowiązku podatkowego, co będzie miało pro fiskalny charakter. Uwzględniając zakres zmian, koniecznym wydaje się wprowadzenie odpowiednio długiego, np. co najmniej 12 miesięcznego, vacatio legis - uważa Rada Podatkowa PKPP Lewiatan.

Zmiana momentu powstania obowiązku podatkowego
Proponowana nowelizacja Ustawy znacząco zmienia przepisy dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z projektem, obowiązek podatkowy powstawać będzie z upływem miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Stanowi to odejście od zasady powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z datą wystawienia faktury, pozwalającej w praktyce na przesunięcie obowiązku zapłaty podatku o miesiąc lub kwartał. Zmiany w powyższym zakresie, obejmują uchylenie niemal wszystkich przepisów określających szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego. Dotyczy to zmian uzależnionych np. od upływu terminu płatności, czy też określonego czasu od wykonania usługi (co wynika z zaproponowanego art. 19 a).

Dla dostaw energii oraz usług telekomunikacyjnych zastosowanie będzie miała zasada, iż obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, a więc z upływem miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę (art. 19 a ust. 1 z uwzględnieniem ust. 3). W przypadku otrzymania całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, z upływem miesiąca w którym ją otrzymano,  w odniesieniu do kwoty otrzymanej zapłaty.

W ocenie Rady Podatkowej PKPP Lewiatan największą trudność sprawiać będzie określenie momentu powstania obowiązku podatkowego i odpowiednich kwot podstawy opodatkowania i podatku należnego od opłat naliczanych z góry. Regulacja ta powoduje konieczność alokowania płatności do konkretnych części faktury, w sytuacji gdy klienci nie zawsze płacą faktury jednorazowo lub płacą należności za kilka faktur łącznie. Należy tu bardzo mocno podkreślić, iż w chwili wystawienia faktury moment powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do opłat naliczanych „z góry” nie będzie znany, co jest istotną różnicą w porównaniu do obecnej sytuacji, a zatem będzie wymagał wdrożenia zupełnie nowych rozwiązań informatycznych.

Faktury VAT
Analiza proponowanych przepisów prowadzi do wniosku, iż w razie wystawienia faktury przed wykonaniem usługi prawo do odliczenia VAT-u przez nabywcę powstanie dopiero w miesiącu wykonania usługi. Do wniosku takiego prowadzi nie tylko brzmienie kluczowych przepisów projektu regulujących zasady powstawania obowiązku podatkowego, ale też ich wzajemne powiązanie.

W przypadku dostaw energii i gazu oraz świadczenia usług telekomunikacyjnych, ale też usług najmu czy dzierżawy powszechnie stosowane jest fakturowanie usług „z góry”. Takie fakturowanie odbywa się na podstawie prognoz lub stałych opłat miesięcznych (np. abonament), co oznacza, iż faktury są wystawiane przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi. W wielu przypadkach na jednej fakturze występują zarówno opłaty naliczane z góry (np. abonament) oraz opłaty naliczane po wykonaniu świadczenia „z dołu” lub końcowe rozliczenie usług wykonanych w poprzednim okresie. To oznacza, że:
• Dla części faktury dotyczącej opłat naliczanych z góry obowiązek podatkowy będzie powstawał w ostatnim dniu miesiąca, w którym kończy się okres rozliczeniowy lub w ostatnim dniu miesiąca, w którym nabywca dokonał płatności. Uzależnione to będzie od tego które zdarzenie wystąpiło pierwsze; przy czym w chwili wystawienia faktury zależność ta nie będzie znana, i dla jednej faktury może wystąpić kilka płatności.
• Dla części faktury dokumentującej rozliczenie usług wykonanych obowiązek podatkowy będzie powstawał w ostatnim dniu miesiąca w którym kończy się okres rozliczeniowy.

Podstawa opodatkowania
Propozycja nowelizacji zakłada również zmianę w zakresie określenia podstawy opodatkowania. Do podstawy opodatkowania będzie wliczane wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną, lub którą usługodawca ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Liczyć będą się również otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze związane bezpośrednio z ceną towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika. W myśl nowelizacji przy dotacjach unijnych do podstawy opodatkowania będzie wliczany podatek VAT.

Kurs waluty według którego określana jest sprzedaż
Kontrowersję budzi regulacja dotycząca planowanych zmian w zakresie kursu waluty według którego określana jest sprzedaż. W niektórych sytuacjach uniemożliwi to wydanie faktury wraz ze sprzedażą, ponieważ kurs będzie znany dopiero w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień powstania obowiązku podatkowego. Tym dniem po nowelizacji, zgodnie z art. 19 a ust. 1 będzie ostatni dzień miesiąca w którym usługa została wykonana.

Zdaniem Rady Podatkowej PKPP Lewiatan szeroki zakres zmian, które proponuje Ministerstwo Finansów może wywrócić do góry nogami praktykę podatkową. To może spowodować, iż wiele dotychczas wydanych  interpretacji indywidualnie chroniących podatników, może stracić swoją moc. Proponowane zmiany nie tworzą nowej przestrzeni, a tylko zmieniają przepisy, które już się sprawdziły. Projektodawca powinien dodatkowo podać przewidywane koszty dla podatników dostosowania się do nowych przepisów.–-Nowelizacja w pewnym stopniu budzi niepokój – przyznaje Rafał Iniewski, ekspert Rady Podatkowej PKPP Lewiatan.