W świetle niedawnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z czerwca 2023 roku, który wpłynął na procesy frankowe (CHF), banki stanęły przed ryzykiem konieczności znaczącego zwiększenia poziomu swoich rezerw na kredyty CHF. Jednakże na początku sierpnia Sąd Okręgowy w Gdańsku potwierdził, że ów wyrok TSUE nie dotyczy waloryzacji. To ważne wydarzenie, które przynosi nadzieję na bardziej stabilne i jasne ramy prawne dla sektora bankowego.
2 sierpnia 2023 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie do sygn. XV C 39/22 zasądził na rzecz banku dochodzone przez bank roszczenie o zwrot kapitału powiększone o waloryzację. W ustnych motywach Sąd potwierdził, że wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 roku (sygn. C-520/21) nie dotyczy waloryzacji sądowej. Sąd Okręgowy w Gdańsku wyjaśnił, że takie żądania nie mieszczą się w rekompensacie na jaką wskazał TSUE.
Ponadto, Sąd Okręgowy podkreślił, że ani orzeczenia TSUE ani dyrektywy nie uprawniają sądu polskiego do pomijania przepisów prawa krajowego (w tym wypadku chodzi o przepisy kodeksu cywilnego o waloryzacji sądowej) lub też ich wykładni contra legem.
- Zdaniem Sądu dyrektywy są generalnie adresowane do państw i ich organów prawodawczych i ich wykładnia nie jest rolą sądu krajowego. W ocenie Sądu tak daleko idąca implementacja orzeczeń TSUE, która miałaby zastępować implementację legislacyjną, jest zatem błędna. Co więcej kolejnym orzeczeniem z dnia 2 sierpnia 2023 r. w sprawie XV C 18/22 Sąd Okręgowy w Gdańsku również jednoznacznie przesądził zasadność roszczenia banków o zastosowanie waloryzacji sądowej kapitału kredytu – zaznacza adwokat Arkadiusz Lewandowski z Kancelarii Adwokackiej KPK Legal.
Podobnie Sąd Okręgowy w Elblągu wyrokiem z 11 sierpnia 2023 r. zasądził od kredytobiorcy na rzecz banku PKO BP 570 tys. zł kapitału wypłaconego przez bank i 194 tys. zł waloryzacji tego kapitału. Bankowi przyznał również 47 tys. zł zwrotu kosztów procesu. Sąd bez mała w całości uwzględnił dochodzone roszczenie w zakresie zwrotu kapitału oraz waloryzacji, nie uwzględnił jedynie zwrotu prowizji. Waloryzacja wyniosła ok. 34% dochodzonego kapitału.
Orzecznictwo to, oparte jest na prawidłowej wykładni norm polskiego prawa materialnego, do którego ostatecznie odsyła polskie sądy TSUE oraz polega na wykonywaniu zasad współżycia społecznego bez dopuszczania do rażącego nadużycia prawa przez kredytobiorców, którzy przecież mogli bardzo dużo zyskać na wzroście wartości nieruchomości – nabytej dzięki darmowemu kredytowi. Co znamienne banki nie domagają się żadnego wynagrodzenia w rozliczeniu umów uznanych za nieważne – a jedynie zwrotu kapitału o takiej samej wartości nabywczej jak w chwili jego wypłaty kredytobiorcy i to należy ocenić jako rozwiązanie najbliższe uzasadnienia rozstrzygnięcia TSUE, które mówi o powrocie do sytuacji kredytobiorcy i banku sprzed wprowadzenia do umowy niedopuszczalnych według polskiego sądu warunków.
- Warto przy tym pamiętać, że wyrok C 520/21 jako wydany na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wiąże tylko w sprawie, w której sąd zwrócił się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie pytania prejudycjalnego – czyli nie bezpośrednio w sprawach innych frankowiczów – wyjaśnia adwokat.
Odebranie bankom prawa do zwrotu kapitału bez inflacji nie pozwala na osiągnięcie celu dyrektywy 93/13 – jest niezgodne z uzasadnieniem wyroku TSUE. Co więcej, przez TSUE toczą się dalej kolejne sprawy, gdzie banki żądają urealnienia wartości kapitału – sprawy C-140/22, C-756/22 i C-113/23 zatem Trybunał wcale a limine nie wykluczył waloryzacji, jak chcą tego oponenci tego twierdzenia.
- Jak widać TSUE wcale nie odmówił bankom waloryzacji kapitału, której miernikiem powinien być wskaźnik inflacji konsumenckiej CPI za czas od wypłaty do zwrotu kapitału. Straty sektora z powodu zwrotu kapitału w innej wartości niż powiększona o inflację sięgną kolejnych kilkudziesięciu miliardów złotych. Może to doprowadzić do zdestabilizowania sektora finansującego gospodarkę, a nawet kolejnych upadłości, podobnie jak w przypadku jednego z banków, w którym już działa syndyk – dodaje adwokat Arkadiusz Lewandowski.
Wyroki Sądu Okręgowego w Gdańsku oraz Sądu Okręgowego w Elblągu to pierwsza od dawna dobra wiadomość dla banków w temacie sporów frankowych. Zdaniem banków jest to kwestia zarówno prawidłowego zastosowania prawa krajowego, jak i potwierdzenia braku zgody na nadużywanie prawa podmiotowego, a co najważniejsze, orzeczeniami tymi Sądy dają wyraz konsekwentnej kontynuacji przyznawania bankom prawa do waloryzacji kapitału kredytu, zapoczątkowanej przed wydaniem wyroku C 520/21, a zatem jasno przyznają, że wyrok ten odmawia wprawdzie bankom prawa do wynagrodzenia za wykonaną usługę finansową, niemniej sprzeczne z prawem krajowym jest zwracanie bankowi „niepełnowartościowego” kapitału po wielu latach jego wykorzystywania do własnych celów majątkowych i bogacenia się.
Kancelaria Adwokacka KPK Legal - specjalizuje się w obsłudze przedsiębiorców, w szczególności instytucji finansowych, w tym banków i towarzystw ubezpieczeń, oraz podmiotów z branży IT. Reprezentuje klientów w sporach sądowych i postępowaniach mediacyjnych.
