Fakty i mity. Odżywianie i zdrowie Polaków

Podobnie jak w zeszłym roku, Polacy okazali się być społeczeństwem najbardziej narzekającym na zdrowie. Jesteśmy jednak wciąż „dość zadowoleni” ze swojego sposobu odżywiania się. W porównaniu do pomiaru zeszłorocznego, wyraźnie wzrósł w Polsce odsetek osób, które wyrażają potrzebę spokojniejszego życia. Jednocześnie, w stosunku do zeszłego roku, wzrosła liczba osób spędzających wolny czas przed telewizorem.

Odżywianie
Zdecydowana większość Polaków dobrze ocenia swój sposób odżywiania się: 65 proc. uważa, że odżywia się „dość zdrowo”. Za podstawę zdrowego odżywiania w Polsce uważa się regularne spożywanie trzech posiłków dziennie i jedzenie różnorodnych potraw.

Prawie wszyscy Polacy (97 proc.) jedzą mięso, z czego 4 proc. nie je tylko pewnych gatunków mięsa. Jednak w tegorocznym badaniu 12 proc. osób zadeklarowało ograniczenie spożycia któregoś z rodzajów mięsa w ciągu ostatniego roku. Najczęściej smażymy mięso na patelni (38 proc.), a ulubionym naszym tłuszczem jest olej, choć popularność zdobywa metoda beztłuszczowa (np. patelnie teflonowe).

Pomiędzy posiłkami Polacy najczęściej jedzą owoce, co jest zresztą regułą w innych badanych krajach (badanie przeprowadzono latem). Wyraźnie częściej niż w innych badanych krajach pomiędzy posiłkami Polacy jedzą kanapki, a także drożdżówki, pączki i ciasta. Konsumenci w USA, Kanadzie czy Belgii sięgają raczej po słone przekąski: chipsy, paluszki czy krakersy.

Zwraca uwagę fakt, że relatywnie często Polacy piją między posiłkami napoje alkoholowe (przede wszystkim piwo). Picie napojów alkoholowych między posiłkami deklaruje aż 10 proc. badanych w Polsce, podczas gdy w USA i Kanadzie odsetek ten nie przekracza 3 proc.

W zestawieniu z innymi badanymi społeczeństwami Polacy są najmniej zainteresowani kupowaniem produktów o wyraźnych zaletach zdrowotnych, takich jak np. produkty z dużą zawartością błonnika, pełnoziarniste, o niskiej zawartości cukru, o niskiej zawartości tłuszczu, niskokaloryczne, o niskiej zawartości węglowodanów czy zawierające kwasy Omega 3. Zainteresowanie tzw. żywnością ekologiczną deklaruje zaledwie kilka procent konsumentów w Polsce.

Zmiany w sposobie odżywiania
Informacje podawane przez media dotyczące zdrowego żywienia wywierają pewien wpływ na polskich konsumentów: niemal 40 proc. badanych deklaruje zmiany w swoim odżywianiu w ciągu ostatniego półrocza, polegające bądź na ograniczaniu jedzenia niezdrowych produktów, bądź na wprowadzaniu do diety nowych, zdrowszych produktów.

Jeśli jednak dane te zestawimy z wynikami z USA i Kanady, Polacy jawią się jako społeczeństwo bardzo konserwatywne. W USA o zmianach w odżywianiu w ciągu ostatniego roku mówi aż 76 proc. konsumentów, a w Kanadzie 60 proc. Amerykanie najczęściej deklarują picie większej ilości wody, jedzenie większej ilości warzyw i zmianę czasu posiłków, Kanadyjczycy na pierwszym miejscu wymieniają zwiększenie spożycia warzyw.

Waga
W porównaniu z innymi badanymi krajami (USA, Kanada, Belgia i Szwecja), w Polsce jest największy odsetek osób uważających swoją wagę ciała za odpowiednią (uważa tak 68 proc. respondentów w Polsce), bardzo pozytywnie oceniamy też wagę dzieci. Tymczasem, według liczonego wskaźnika BMI (liczony na podstawie deklarowanej wagi i wzrostu), w Polsce rzeczywisty odsetek osób z nadwagą jest porównywalny z innymi badanymi krajami (wynosi on ok. 30 proc. we wszystkich krajach objętych badaniem). Na tle pozostałych badanych krajów w Polsce jest za to wyraźnie niższy odsetek ludzi otyłych (9 proc., w pozostałych badanych krajach ok. 20 proc.).

Zdrowie
Jednocześnie Polacy - w zestawieniu z pozostałym społeczeństwami objętymi sondażem - są najmniej zadowoleni ze swego stanu zdrowia. 42 proc. populacji ocenia swój stan zdrowia jako dobry, podczas gdy we wszystkich innych badanych krajach odsetek ten wynosi co najmniej 46 proc. Częściej ze swego zdrowia zadowoleni są mężczyźni (48 proc.), niż kobiety (36 proc.), co się prawdopodobnie wiąże z większą troską i dbałością kobiet o swoje zdrowie i częstszymi wizytami u lekarzy.

Zapytani o schorzenia, które są problemami w Polsce, na pierwszym miejscu wymieniamy nowotwory, choroby serca i układu krążenia oraz AIDS. Mniej osób za istotne zagrożenie dla zdrowia uważa nadciśnienie, cukrzycę czy choroby wywołane paleniem tytoniu, mimo, iż dolegliwości te przyczyniają się do większej liczby zgonów w Polsce niż AIDS. W porównaniu z zeszłym rokiem wyraźnie więcej osób wymienia problem otyłości u dorosłych, wysoki poziom cholesterolu, otyłość u dzieci, osteoporozę, depresję, bulimię i anoreksję oraz alergie pokarmowe.

Podobnie jak w poprzednim badaniu, na tle mieszkańców innych badanych krajów, Polacy mają najmniej zaufania do lekarzy: tylko 39 proc. Polaków w pełni ufa swojemu lekarzowi i wierzy, że podejmuje on najlepsze decyzje dla zdrowia pacjenta.

Zapytani o obszary wymagające poprawy w zakresie zdrowia Polacy mówią przede wszystkim o potrzebie spokojniejszego życia (25 proc. - w porównaniu z zeszłym rokiem odsetek ten wzrósł o 6 proc.), 17 proc. chciałoby rzucić palenie (połowa palących), rzadziej wymieniana jest potrzeba większego ruchu, ćwiczeń, schudnięcia czy zmiany zwyczajów żywieniowych. Jednocześnie warto zauważyć, że porównaniu z zeszłym rokiem wyraźnie wzrósł (o 6 proc.) odsetek Polaków spędzających wolny czas przed telewizorem (obecnie wynosi on 72 proc). Nie odczuwamy także potrzeby zwiększenia aktywności fizycznej naszych dzieci: 64 proc. rodziców uważa, że dzieci mają tyle ruchu, ile potrzeba, jedynie co dziesiąty rodzic uważa, że jego dziecko ma za mało ruchu.

Badanie zostało przeprowadzone w okresie od maja do lipca 2006 roku w Polsce, Szwecji, Belgii, USA i Kanadzie. Badanie w Polsce w przeprowadzono w dniach 23.06 – 07.07  2006 na reprezentatywnej próbie 820 Polaków w wieku 18 lat i więcej. Statystyczny błąd oszacowań dla tej liczebności pozostaje nie większy niż (+/-) 3,2 % na poziomie ufności 0,95.